Trombocyty to płytki krwi, których głównym zdaniem jest regulacja procesu krzepnięcia i zahamowanie krwawienia. Ich poziom określa się wykonując morfologię a zmiany ich poziomu świadczą o tym, że w organizmie dochodzi do niepokojących zmian, mogących czasami zagrażać życiu.
Co to są trombocyty
Trombocyty są to płytki, które oprócz krwinek czerwonych i białych są jednym z najważniejszych składników krwi. Do ich produkcji dochodzi w szpiku kostnym natomiast duża ich część magazynowana jest w śledzionie, skąd uwalniane są do krwioobiegu. Cykl życia trombocytów wynosi jedynie 8- 10 dni, po których ulegają zniszczeniu. Zadaniem trombocytów jest zapewnienie odpowiedniego krzepnięcia krwi, co najlepiej widać gdy dojdzie do przerwania ciągłości naczyń krwionośnych. Trombocyty w miejscu uszkodzenia zaczynają do siebie ściśle przylegać, powodując zmniejszenie wielkości rany i ułatwiając tworzenie czopu hamującego krwawienie.
Wskazania do badania i normy
Morfologia jest badaniem, w którym oznacza się poziom trombocytów. Profilaktycznie należy badanie wykonywać raz w roku lub jeśli lekarz podejrzewa zaburzenia krzepnięcia krwi. Podstawą jest długotrwałe krwawienie po urazie, sińce lub wybroczyny, podejrzenie zespołu wykrzepiania śródnaczyniowego lub nadpłytkowości samoistnej . Badanie wykonuje się na czczo. Prawidłowy wynik ilości trombocytów waha się w granicach od 150 000 -400 000 /μ, a minimalnie do prawidłowego przebiegu krzepnięcia to zaledwie 50 000 /μ. Dużych trombocytów, o wielkości powyżej 12fl powinno być nie więcej niż 30% całości.
Trombocytopenia czyli zbyt niskie PLT
Jeżeli poziom PLT spada poniżej 150 000/ μ trzeba znaleźć jego przyczynę. Mniejsza ilość trombocytów wynika z jednej z trzech przyczyn, może nią być nadmierne niszczenie płytek w wątrobie lub śledzionie, zbyt duże niszczenie w układzie krwionośnym lub za mała produkcja w szpiku kostnym. Zbyt mała produkcja może wynikać z anemii, niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego, marskości wątroby lub białaczki. W nielicznych przypadkach wynika z zapalenia szpiku kostnego. Pacjenci przyjmujący niektóre leki, poddawani chemioterapii i radioterapii także mają obniżony poziom PLT. Charakterystyczne objawy trombocytopeni to często występujące siniaki, krwawienia z dziąseł, nosa i w jamie ustnej, krwiomocz, u kobiet obfite miesiączki.
Trombocytoza czyli PLT powyżej normy
Podwyższony poziom trombocytów wynosi powyżej 400 000/ μl to tromboctoza, trudniejsza do zdiagnozowania, ponieważ często nie występują żadne objawy. Typowe objawy trombocytozy to ból głowy, problemy ze wzrokiem i słuchem, zaczerwienione i rozgrzane kończyny. Powodem nadmiernej ilości płytek krwi może być anemia, białaczka, nadpłytkowość samoistna lub czerwienica prawdziwa. Inne przyczyny to stany zapalne, infekcje i uszkodzenia tkanek a także niedobory żelaza i intensywne krwawienie. Poziom PLT może wzrastać po zastosowaniu niektórych leków takich jak sterydy czy adrenalina. Podniesiony poziom trombocytów jest niebezpieczny ponieważ może stać się przyczyną zatorów lub zakrzepów. Leczenie należy rozpocząć jak najszybciej celem ochrony pacjenta.
